Unieważnienie umowy kredytu indeksowanego, waloryzowanego, denominowanego w CHF – skutki dla kredytobiorcy frankowego.
Stwierdzenie nieważności umowy kredytu frankowego w wyroku sądowym powoduje, że umowa jest nieważna od początku jej zawarcia (ex tunc) i nie wywołuje żadnych skutków prawnych. Powyższe oznacza, że ani po stronie banku ani po stronie kredytobiorcy nie powstały jakiekolwiek obowiązki związane z zawarciem umowy kredytu CHF. Stwierdzenie nieważności umowy oznacza, że kredytobiorca frankowy nie zawarł umowy z bankiem.
Podstawowe pytanie jakie pada podczas osobistych rozmów z Klientami dotyczy skutków orzeczenia sądu stwierdzającego nieważność umowy kredytu we frankach. Skoro bowiem bank nie powinien był udostępniać kredytobiorcy kapitału, a kredytobiorca spłacać rat kredytu CHF oraz innych opłat związanych z jego zaciągnięciem, to należy wyjaśnić w jaki sposób strony umowy kredytu we frankach szwajcarskich mają się rozliczyć.
Brak stosunku umownego przewidującego obowiązek wzajemnych świadczeń przez strony oznacza konieczność traktowania świadczeń faktycznie spełnionych jako świadczeń nienależnych w rozumieniu art. 410 k.c., który odsyła do art. 405 k.c. „Kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości.” Oznacza to, iż w sytuacji uznania za niewiążącą umowy kredytu frankowego kredytobiorcy przysługiwać będzie roszczenie o zwrot wszelkich kwot zapłaconych bankowi w związku z wykonywaniem przez niego umowy kredytowej (raty kapitałowo-odsetkowe, prowizja, składki na ubezpieczenie pomostowe, opłaty za wydanie zaświadczeń, składki UNWW), bankowi zaś roszczenie o zwrot kwoty faktycznie wypłaconego kredytu.
Są to dwa niezależne od siebie roszczenia. Należy jednak wskazać, że sposób rozliczenia tych świadczeń zależy od przyjętej przez sąd w danej sprawie teorii wzajemnych rozliczeń stron. Należy też wziąć pod uwagę ewentualne przedawnienie wzajemnych roszczeń obu stron nieważnej umowy kredytu frankowego.
Poza wzajemnym zwrotem nienależnych świadczeń, stwierdzenie nieważności umowy frankowej skutkuje nieważnością ustanowionych zabezpieczeń spłaty kredytu, w szczególności w postaci hipoteki oraz wszelkich innych dodatkowych umów, np. dotyczących UNWW.
